KAMBİYO SENETLERİ ve ÖZELLİKLERİ
SENET NASIL DÜZENLENİR
Uygulamada en çok karşımıza çıkan senetler kambiyo senetleridir. Türk Ticaret Kanunumuz kıymetli evrak hukuku bölümünde poliçeyi esas alarak düzenleme yapmış en ayrıntılı düzenleme poliçe hakkında düzenlenmiştir. Bono ve çek için ise genellikle poliçe hükümlerine atıf yapılmıştır.
Kambiyo senetleri kanunen emre yazılı senetlerdir. Yani poliçe, bono, çek üzerinde açıkça “emre yazılıdır” ifadesi yer almasa ve bu senetler belli bir kişi adına düzenlenmiş olsa dahi kanunen emre yazılıdır. Bunun nedeni kambiyo senetlerinin piyasa güvenliğinin temin edilmesi içindir.
Kambiyo senetlerinin geçerliliği sıkı şekil koşullarına bağlıdır. Zorunlu unsurlardan biri dahi bulunmasa senet kambiyo vasfını yitirir.
Kambiyo senetleri tedavül senetleridir. Piyasada kişilerin alacaklarını güven içinde devredebilmesi amacıyla sürekli el değiştirmektedir. Vadesi geldiği vakit, senet hamilinin (alacaklının) senedi borçluya ibraz etmesi gerekmektedir. Kambiyo senetlerinden doğan borç aranacak borçtur.
Kambiyo senetleri sebepten mücerret senetlerdir. Bunun anlamış şudur; Kambiyo senedine bakılarak senedin hangi borç ilişkisi için verildiği anlaşılamaz. Taraflar arasındaki borç ilişkisindeki sakatlık veya aksaklık senedi geçersiz hale getirmez.
Kambiyo senetleri mutlaka para alacağını içermesi gerekir. Bunun anlamı da şudur; bir miktar elmanın teslimi için kambiyo senedi düzenlenemez.
Kambiyo senetlerinde, düzenleyen, kabul eden, ciro eden, aval veren kişiler hamile karşı müteselsilen borçludur. Senedi elinde bulunduran senet alacaklısı bunlardan sırasına bakmadan istediğine müracaat ederek borcun ödenmesini isteme hakkına sahiptir.
SENET DÜZENLENİRKEN DİKKAT EDİLMESİ GEREKENLER
Ticari hayatta karşımıza “senet” adıyla çıkan kıymetli evrak türü Türk Ticaret Kanunumuzda “Bono” adıyla düzenlenmiştir.
Bononun unsurları Türk Ticaret Kanununun 776.maddesinde düzenlenmiştir. Buna göre;
- Senet metninde “bono” veya “emre yazılı senet” sözcüğü yer almalıdır.
- Ödeme vaadinin konusu kayıtsız ve şartsız belli bir para olmalıdır.
- Vade senette zorunlu unsurlardan değildir. Vade bulunmayan senet görüldüğünde ödeneceği anlamına gelir.
- Ödeme yeri gösterilmediği takdirde düzenleyenin adının yazılı yerde bulunan adresinde ödeneceği kabul edilmelidir.
- Senet bedeli kime ödenecekse senet metninde onun adı veya ticaret unvanının bulunması gerekir.
- Düzenleme tarihi mutlaka yer almalıdır.
- Senedi düzenleyen kişinin imzasının bulunması şarttır.
SENET NASIL CİROLANIR
Emre yazılı senede bağlı hak, sadece senedin zilyetliğinin devredilmesi ile devredilene geçmez. Bunun için senedin teslimi ile birlikte ciro edilmesi gerekmektedir. Ciro, senedin ticari piyasada dolaşmasını kolaylaştıran tek taraflı bir devir beyanıdır.
Poliçe, bono ve çekte ilk ciroyu senedin ilk alacaklısı olması nedeni ile lehtar yapar.
Cironun sayı bakımından bir sınırlaması yoktur. Yani senet sayısız kişiye cirolanabilir. Ancak senedin cirolanması süre bakımından sınırlıdır. Senet vadeye kadar cirolanabilir.
Ciro senedin arka yüzüne yapılabileceği gibi ön yüzüne de yapılabilir. Ciroya tarih atılması şart değildir.
Senedi düzenleyen, senede ciroyu yasaklayan bir kayıt koymuş olabilir. Bu durumda senet nama yazılı hale gelir ve senet artık ciro edilemez. Nama yazılı senetlerde devir alacağın temliki ile yapılır.
Ciro kayıtsız ve şartsız yapılmış olmalıdır. Ciroya konulan kayıt ciroyu geçersiz hale getirmez yalnızca konulan kayıt geçersizdir.
Vadesi gelmesine rağmen ödenmeyen senetler, kambiyo senetlerine özgü takip yolu ile icraya koyularak tahsil edilebilmektedir. Bu konuda hak kaybına uğramamak ve senedi hızlı bir şekilde tahsil edebilmek için mersin icra avukatı ile çalışmakta fayda vardır.
Hukuk Büromuzun Ticaret Hukuku Departmanı, Mersin İcra Avukatı, Mersin Ticaret Avukatı, Mersin Çek Senet Avukatı olarak müvekkillerimize en iyi şekilde avukatlık hizmeti vermektedir.
